وقتی زانوی شما سالم و کاملا تراز باشد، کل مفصل به یک اندازه وزن پاها را تحمل میکند. اما اگر زانوی شما دچار انحراف شود، آن وقت وزن پا به طور مساوی در کل مفصل پخش نمیشود. در این شرایط انحراف زانو به طرف داخل یا بیرون صورت میگیرد. با احساس درد و تورم در قسمت زانو و زاویه دار شدن پا میتوان انحراف در زانو را تشخیص داد. بدین ترتیب ممکن است حتی یک شخص عادی هم با بررسی الگوی راه رفتن شما متوجه غیر عادی بودن شرایط شود. در هر صورت برای تشخیص دقیق انحراف پا، فرد باید به پزشک مراجعه کند. اما ایا انحراف زانو قابل درمان است؟ پس از معاینه بالینی و تشخیص دقیق عارضه، پزشک با توجه به شدت و نوع آسیب، بهترین رویکرد درمانی را به شما پیشنهاد میدهد. اما سوال اینجاست که کدام روش بهتر است؟ در ادامه به تمام سوالات شما راجع به درمان انحراف زانو پاسخ میدهیم!
انحراف زانو چیست؟
انحراف پا زمانی اتفاق میافتد که هر کدام از زانوها از حالت طبیعی خود خارج شده باشند و فشار زیادی به مفاصل وارد کنند. در این عارضه، استخوانهای تنه و اندامها تراز نبوده و این موضوع باعث ایجاد محدودیتهایی در حرکت میشود.
فرق انحراف زانو به داخل و انحراف زانو به بیرون
در بسیاری موارد، درد مزمن زانو به دلیل انحراف پا و فشار غیر متعارفی است که به این مفصل وارد میشود. اما سوال این جا است که انحراف زانو به داخل چه فرقی با انحراف زانو به بیرون دارد؟ وقتی استخوانهای ساق پا و زانو به جای تراز شدن با استخوان ران به داخل یا خارج بچرخند، انحراف پا اتفاق میافتد. در این شرایط به دلیل تراز نبودن استخوانهای پا در یک خط مستقیم، فشار زیادی به زانو وارد میشود. حالا اگر زانوها رو به داخل چرخیده باشند، عارضه پا پرانتزی و اگر زانوها رو به بیرون چرخیده باشند، عارضه پا ضربدری رخ داده است.
انواع انحراف زانو
انحراف پا یا علت مادرزادی دارد یا به دلیل آسیب و ضربه به مفصل زانو ایجاد میشود. وقتی زانو در یک جهت نامناسب و در حالت غیر طبیعی قرار بگیرد، آن وقت به زانو فشار زیادی وارد میشود. اما سوال این جا است که انواع انحراف زانو کدامند؟ به طور کلی این عارضه فرد مبتلا را به دو شکل درگیر میکند:
انحراف زانو به داخل
در انحراف زانو به داخل، قوزکهای پا کنار هم هستند. اما زانوها فاصله زیادی از هم دارند. این عارضه در موارد خفیف با روشهای غیر جراحی قابل درمان است و بهترین گزینه با توجه به سن و شرایط فیزیکی بیمار مشخص میشود.
انحراف زانو به بیرون
در انحراف زانو رو به بیرون، وقتی فرد ایستاده باشد قوزکهای پای او فاصله بیشتری از حالت طبیعی داشته و باعث ایجاد عارضه پا پرانتزی میشوند. در صورت تشخیص به موقع این عارضه میتوان انحراف زانو را با استفاده از بریس یا روشهای غیر جراحی دیگر درمان کرد.
انحراف زانو در کودکان
انحراف زانو در کودکان بسیار متداولتر از بزرگسالان است؛ زیرا در بسیاری موارد بخشی از فرایند رشد مفاصل آنها محسوب میشود. در واقع تا ۶ سالگی حالتهای پرانتزی و ضربدری برای کودکان نگرانکننده نیستند؛ زیرا نوزادان به دلیل فشار وارد شده در رحم ممکن است دچار انحراف پا شده باشند.
درمان انحراف زانو در کودکان
با پرانتزی شدن یا ضربدری شدن پاها، آناتومی مفاصل تغییر کرده و زانوها به هم نزدیک یا از هم دور میشوند. در صورتی که این وضعیت بعد ۶ سالگی هم ادامه پیدا کرد، بیمار باید این عارضه را با مراجعه به پزشک درمان کند. در صورت آغاز درمان انحراف زانو در کودکان بهصورت اصولی، این عارضه به موقع و قبل تشدید پیدا کردن درمان میشود.
انحراف زانو در نوجوانان
انحراف زانو یک وضعیت غیر عادی در برخی نوجوانان است که باعث میشود زانو به شکل نامناسب به سمت داخل یا خارج از محور بدن قرار بگیرد. به دلیل تغییرات سریع بدنی در دوره رشد، انحراف پا ایجاد میشود که ممکن است ناشی از شکل بدنی، ضعف عضلانی یا آسیبهای وارد شده به مفصل باشد. حفظ وزن مناسب در کنار ورزش و فعالیتهای روزانه برای پیشگیری از انحراف زانو در نوجوانان موثر است.
درمان انحراف زانو در نوجوان
اصلاح وضعیت کلسیم، بهترین درمان انحراف زانو در نوجوان است. در این روش با تجویز داروهای حاوی کلسیم و ویتامین D، مفاصل تقویت شده و انحراف پا برطرف میشود. البته استفاده از کفیهای طبی هم یک روش موثر برای اصلاح حالت پرانتزی یا ضربدری در کودکان و نوجوانان است.
انحراف زانو و معافیت سربازی
یکی از معافیتهای مهم در آییننامه سازمان نظام وظیفه مربوط به انحراف زانو و معافیت سربازی است که شامل عارضه پا پرانتزی و پا ضربدری هم میشود. البته با توجه به نوع و شدت عارضه این معافیت ممکن است در یکی از سطحهای معاف از رزم، معافیت موقت یا معافیت دائم به فرد مبتلا تعلق بگیرد.
برای انحراف زانو چکار باید کرد؟
اگر انحراف زانو باعث درد یا اختلال در حرکت و فعالیتهای روزمره شما شده است، با مراجعه به پزشک متخصص معاینه شوید تا او متناسب با نوع و شدت عارضه برنامه درمانی مناسبی را به شما پیشنهاد دهد. انجام تمرینات تقویتی عضلات پا میتواند با ایجاد پشتیبانی مناسب برای زانو، از شدید شدن انحراف جلوگیری کند. حفظ وزن مناسب و جلوگیری از چاقی هم یکی دیگر از راهکاری موثر برای بهبود وضعیت زانو است. انجام جراحی، استفاده از بریس و کفی طبی، ورزشهای سبکی مثل یوگا و پیلاتس، شرکت در جلسات فیزیوتراپی و… همه از جمله راهکارهای درمانی موثر برای بهبود انحراف پا هستند که با توجه به شدت و نوع آسیب توسط پزشک متخصص برای فرد مبتلا در نظر گرفته میشوند.
علت انحراف زانو
انحراف زانو ممکن است به دلیل شرایط مادرزادی یا عوامل محیطی مثل ضربه جسمی ایجاد شود. به طور کلی دلایل ایجاد این عارضه عبارتند از:
- نارسایی کلیه
- ضربه جسمی
- آسیب صفحه رشد
- دیسپلازی استخوان
- بیماری پاژه یا بلانت
- تومور خوش خیم استخوان
- مسمومیت با سرب یا فلوراید
- آرتریت (مخصوصا آرتریت روماتوئید)
- راشیتیسم (ناشی از کمبود ویتامین D)
- شرایط مادرزادی ایجاد شده از بدو تولد
- شکستگیهای بهبود نیافته
علت انحراف زانو در بزرگسالی
یکی از اصلیترین دلایل انحراف زانو، انحراف بخش فوقانی استخوان درشت نی است که بهصورت ژنتیکی یا بر اساس آسیبها و صدمات فیزیکی ایجاد میشود. البته در بزرگسالان، آرتروز زانو، عفونت استخوان و تومورهای استخوانی هم میتوانند یکی از علتهای انحراف پاها باشند.
تشخیص انحراف پا از زانو
کمانی یا پرانتزی بودن فرم پا یکی از مشخصههای بارز انحراف پا از زانو است. بزرگسالان مبتلا به این عارضه در بخش داخلی زانو احساس درد دارند. این افراد باید با مراجعه به پزشک متخصص معاینه شوند. ابتدا پزشک از بیمار میخواهد که بهصورت ایستاده پاهایش را جفت کرده و سپس کمی راه برود. در نهایت با توجه به انحراف زانو به داخل یا بیرون، تشخیص اولیه خود را با بیمار در میان میگذارد. البته برای تشخیص نهایی باید ساختار استخوان به طور دقیق با رادیوگرافی هم بررسی شود. کمک گرفتن از زاویه کوب هم یکی دیگر از راهکارهای موثر برای اندازهگیری میزان زاویه انحراف است.
تست انحراف زانو
در حالت طبیعی که ایستادهاید و پاها را به هم چسباندهاید، نباید فاصله زیادی بین زانوها وجود داشته باشد. زمانی که قوزکها کنار هم قرار گرفتهاند اما زانوها فاصله غیر طبیعی دارند، عارضه پا پرانتزی تشخیص داده میشود. از طرفی اگر قوزکهای پا نتوانند به هم بچسبند، فرد به عارضه پا ضربدری مبتلا شده است. در هر صورت پزشک متخصص با انجام تست انحراف زانو به طور دقیق این عارضه را تشخیص میدهد. این تست شامل بررسی قوس زانو، میزان انحراف به داخل یا بیرون، شکل زانو و انجام تستهای حرکتی هنگام راه رفتن و انجام فعالیتهای مختلف است.
عکس انحراف زانو خفیف
انحراف زانو خفیف یک عارضه کوچک است که در بیشتر موارد با استفاده از آتلهای موقت برطرف میشود. اگر میخواهید زانوهای صافی داشته باشید، بهتر است در سن رشد برای حفظ دامنه حرکتی و جلوگیری از انحراف بیشتر از آتل استفاده کنید. در ادامه عکس انحراف خفیف زانو را به شما نشان میدهیم تا بتوانید با تشخیص درست و به موقع این عارضه را درمان کنید:
عوارض انحراف زانو
انحراف زانو یک عارضه فیزیکی است که ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- در رفتن کشکک و ناپایداری آن
- خالی کردن زانو
- تورم و خشکی زانو
- درد مزمن زانو و پاها
- قفل شدن زانو حین حرکت
- غژ غژ مفصل حین راه رفتن
- آسیب به استخوان و بافتهای نرم
- ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره
- چرخیدن پا به داخل هنگام حرکت
- خالی شدن غیر منتظره مفصل زانو
تاثیر انحراف زانو در قد
با یک نگاه کلی به افراد مبتلا به این عارضه متوجه میشویم که با انحراف زانو، استخوانها در وضعیت صافی قرار نداشته و منحنی به نظر میرسند. این انحنا در افراد مبتلا به زانوی پرانتزی و ضربدری باعث کوتاهتر دیده شدن قد فرد میشود. هر چه شدت انحراف زانو بیشتر باشد، قد فرد هم کوتاهتر دیده میشود. البته این موضوع در نوزادان طبیعی است. اما اگر این عارضه پس از ۴ سال ادامه پیدا کند باید درمان بهصورت جدی آغاز شود.
ایا انحراف زانو قابل درمان است؟
انحراف زانو قابل درمان است و به کمک ورزش، فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، حرکات اصلاحی، استفاده از آتل، کفی طبی، بریس و… بهبود پیدا میکند. البته انتخاب درمان مناسب به نوع و شدت انحراف زانو بستگی دارد و برای تشخیص دقیقتر، فرد باید توسط پزشک متخصص معاینه شود.
بهترین ورزش برای انحراف زانو
آشنایی با بهترین ورزش برای انحراف زانو با تقویت عضلات این مفصل باعث بهبود این عارضه میشود. به طور کلی شنا، پیادهروی و دوچرخه سواری از جمله تمرینات استقامتی مناسب برای بهبود عملکرد زانو هستند. ورزشهایی مانند یوگا و پیلاتس هم باعث افزایش انعطافپذیری و گسترش دامنه حرکتی زانو میشوند.
روشهای درمان انحراف زانو
اکنون ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که برای انحراف زانو چکار باید کرد؟ با توجه به سن بیمار، نوع عارضه و شدت آسیب بهترین درمان انحراف زانو توسط پزشک به بیمار پیشنهاد میشود. برای مثال کودکی که به دلیل کمبود کلسیم دچار این عارضه شده با دارو درمان میشود. به طور کلی درمان انحراف زانو شامل روشهای جراحی و غیر جراحی است. درمانهای غیر جراحی ریسک کمتری دارند و شامل دارو درمانی، فیزیوتراپی، لیزر درمانی، ورزش و استفاده از زانوبندهای اصلاحی هستند.
درمان انحراف زانو بدون عمل جراحی
با توجه به اینکه جراحی زانو یک عمل ریسکی و خطرناک است، تا حد امکان پزشکان سعی دارند این عارضه را با روشهای غیر تهاجمی و بدون جراحی درمان کنند. روشهای درمان انحراف زانو بدون عمل جراحی عبارتند از:
درمان انحراف زانو با ورزش
برای درمان انحراف زانو با ورزش میتوان عملکرد عضلات پا را با تقویت و انعطافپذیری مفصل افزایش داد. بهترین تمرینات ورزشی برای درمان انحراف پا عبارتند از:
- چمباتمه زدن به دیوار
سر، کمر و باسن را به دیوار چسبانده و خیلی آرام به سمت پایین دیوار لیز بخورید تا به حالت نشسته در بیایید. سپس ۵ تا ۱۰ ثانیه در همین حالت بمانید و این حرکت را چند بار تکرار کنید.
- بالا و پایین رفتن از پلهها
با استفاده از یک سکو، پله یا چهارپایه یکی از پاهای خود را از روی زمین بلند کرده و اجازه دهید تا پای دیگر به حالت معلق بماند. حرکت بالا و پایین رفتن از پلهها را چند باری تکرار کنید و در همین حالت به مدت ۳ الی ۵ ثانیه بمانید.
- صاف کردن پا به حالت ایستاده
بین دو صندلی ایستاده و پای سالم را روی زمین بگذارید. سپس پای آسیب دیده را به آرامی بالا آورده و آن را به مدت ۳ تا ۵ ثانیه در همان حالت نگه دارید.
- حرکت کششی عضله چهار سر
پشت صندلی قرار گرفته و پای آسیب دیده را عقب ببرید. بهگونهای که پاشنه پای شما به باسن نزدیک شود. اگر میخواهید در ناحیه پشت زانو احساس کشش بیشتری داشته باشید، مچ پای خود را با یکی از دستها نگه دارید.
- حرکت کششی عضله همسترینگ
پشت یک صندلی ایستاده و پای آسیب دیده را بالا بیاورید. بهگونهای که پاشنه پا به طور کامل باسن را لمس کند. حواستان باشد که هنگام انجام این حرکت باید در ناحیه عضلات ران کشش زیادی احساس کنید.
درمان انحراف زانو با طب سنتی
در درمان انحراف زانو با طب سنتی از طریق ترکیب استفاده از گیاهان دارویی و ماساژ درمانی، پاها به حالت طبیعی خود بر میگردند. از نظر طب سنتی، سرکه سیب، زنجبیل، فلفل هندی، چای سبز، لیمو و زردچوبه جزو موادی هستند که درد در این ناحیه را تسکین میدهند.
درمان انحراف زانو با زانوبند
یکی از بهترین راهکارها برای اصلاح زاویه پاها، درمان انحراف زانو با زانوبند است. استفاده از یک زانوبند مناسب در کنار پوشیدن کفشهای طبی باعث میشود زاویه زانو در حالت نرمال قرار بگیرد. زانوبند با قرار دادن زانوها در حالت صحیح، از فشار بیش از حد به این ناحیه جلوگیری و حرکت فرد مبتلا به این عارضه را هنگام راه رفتن و هر فعالیتی اصلاح میکند.
درمان انحراف زانو با فیزیوتراپی
برای تنظیم مجدد و تثبیت زانوها میتوانید با انجام تمرینات فیزیوتراپی انحراف پاها را کاهش دهید. در درمان انحراف زانو با فیزیوتراپی ورزشها و تمرینات خاصی به شما پیشنهاد میشوند تا با انجام دقیق آنها، تقویت عضلات ران، لگن و ساقهای پا صورت بگیرد.
درمان انحراف زانو با طب سوزنی
یکی از بهترین روشهای درمانی برای تسکین درد و بهبود عملکرد عضلات پا، درمان انحراف زانو با طب سوزنی است. در این روش با استفاده از سوزنهای نازک و قرار دادن آنها در نقاط خاصی از بدن، درد و انحراف زانو کمتر میشود.
درمان انحراف زانو با عمل جراحی
در صورتی که انحراف زانو زیاد باشد و روشهای غیر جراحی نتواند وضعیت پاهای فرد را بهبود ببخشند، از جراحی استفاده میشود. در عمل استئوتومی زانو یا جراحی تعویض مفصل آن، زاویه زانو تراز میشود تا وزن بدن روی پاها بهصورت مساوی تقسیم شود. بدین ترتیب درد زانو و مفاصل هم کاهش پیدا میکند.
عمل انحراف زانو چگونه است؟
اکنون شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که عمل انحراف زانو چگونه است؟ این جراحی با هدف ترمیم و اصلاح زاویه زانوها انجام شده و ناهنجاریهای پرانتزی یا ضربدری را بهبود میدهد. به محل شکافته شدن استخوان، استئوتومی گفته میشود. با انجام این جراحی، ساق پا بهصورت صاف و مستقیم در محل درست و صحیح خود قرار گرفته و برای حفظ حالت اصطلاح شده از یک صفحه و پیچ استفاده میشود.
جراحی انحراف زانو با لیزر
یک درمان ثانوی برای بهبود انحراف پاها، جراحی انحراف زانو با لیزر است که روش نسبتا جدیدی بوده و باعث کاهش درد و تراز شدن استخوانها و مفاصل پا با بقیه بدن میشود. پوست در این روش، نور کمی جذب کرده و به لیزر اجازه میدهد تا با نفوذ به عمق بافت، مفصل آسیب دیده را درمان کند.
انحراف زانو تا چه سنی قابل درمان است؟
معمولا انحراف زانو در نوزادان طبیعی است و پای کودک با راه افتادن صاف میشود. اما اگر این وضعیت پس از ۳ تا ۴ سالگی ادامه پیدا کند، آن وقت پزشک متخصص باید با انجام معاینات بالینی و تشخیص دقیق، درمان حرفهای را آغاز کند. درست است که انحراف زانو در تمام سنین قابل درمان است؛ اما اگر در سنین جوانی تشخیص و به موقع درمان شود احتمال بهبودی کامل هم بیشتر خواهد بود.
برای انحراف زانو پیش چه دکتری باید رفت؟
برای مشکلات مربوط به انحراف زانو میتوانید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. متخصص ارتوپد در تشخیص انحراف زانو و درمان مشکلات مربوط به استخوانها، مفاصل، عضلات و بافتهای نرم تخصص دارد و در صورت لزوم، روشهای درمانی مناسب را به شما پیشنهاد میدهد. برای مثال میتواند با توجه به شدت و نوع عارضه شما را به یک فیزیوتراپ ماهر معرفی کند.
متخصص انحراف زانو در تهران چگونه بیمار را معاینه میکند؟
متخصص انحراف زانو در تهران ابتدا با انجام معاینه بالینی و بررسی نحوه راه رفتن فرد، تشخیص اولیه خود را میگوید. سپس برای بررسی دقیقتر میزان انحراف پا، عکسبرداری با اشعه ایکس را تجویز میکند. در صورت تشخیص قطعی انحراف زانو با استفاده از ابزارهای مخصوص، شدت این عارضه محاسبه و بهترین روش درمانی به بیمار پیشنهاد میشود.
کلینیک انحراف زانو تهران
برای بهبود ناهنجاریهای مربوط به انحراف زانو باید توسط یک متخصص ارتوپد معاینه شوید. ما به شما کلینیک دکتر تن صاف را به عنوان مجهزترین مرکز ارتوپد فنی در تهران معرفی میکنیم. این تیم با داشتن درمانگران ماهر و باتجربه و به کمک استفاده از تجهیزات به روز سعی دارد تا با تشخیص دقیق و به موقع ناهنجاریهای مفصلی و استخوانی، انحراف پا را درمان کند. بدین ترتیب با ارائه بهترین خدمات و محصولات درمانی، تمام نیازهای بیماران را در تمام زمینهها برطرف کرده و رضایت حداکثری آنها را به دست میآورد.
سخن پایانی
انحراف پا و چرخیدن مفصل زانو یک مشکل جدی در کودکان و بزرگسالان است که در صورت عدم پیگیری مناسب تشدید پیدا کرده و باعث بروز آسیبهای بیشتری در آینده میشود. در صورت مشاهده علائم این عارضه هر چه زودتر به پزشک مراجعه و درمان مناسب را آغاز کنید. بدون شک با تشخیص سریع و به موقع میتوانید علاوه بر بهبود وضعیت زانوها از پیشرفت این عارضه هم جلوگیری کند.