پای پرانتزی چیست؟ عوارض، علائم، راه های تشخیص و درمان

تایید شده توسط پزشک

فهرست مطلب پای پرانتزی چیست؟ عوارض، علائم، راه های تشخیص و درمان
پای پرانتزی چیست؟ عوارض، علائم، راه های تشخیص و درمان

آیا می‌دانید پای پرانتزی چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ به نوعی عارضه که در آن زانو‌های فرد از حالت عادی خارج شده، پا پرانتزی گفته می‌شود. در این وضعیت به دلیل اختلال در رشد طبیعی غضروف، پا‌ها حالت خمیده یا کمانی شکل پیدا کرده‌اند. بعضی مبتلایان به این عارضه از داشتن پا‌های پرانتزی بسیار ناراحت هستند و از وضعیت خود خجالت می‌کشند. با اینکه که در بیش‌تر موارد می‌توانند با مراجعه به پزشک متخصص، علت عارضه را تشخیص دهند و مشکل پا پرانتزی را حل کنند.

اگر می‌خواهید بدانید که پای پرانتزی تا چه سنی قابل درمان است و این عارضه چگونه برطرف می‌شود، ما در ادامه علائم، راه‌های تشخیص و درمان این عارضه را به طور کامل بررسی می‌کنیم.

پای پرانتزی چیست؟

اگر زانو‌های فرد از فرم عادی خارج و رو به بیرون خم شوند، شکل پرانتزی پیدا کرده و ظاهر ناخوشایندی هنگام‌ ایستادن و راه رفتن ایجاد می‌کنند. علاوه بر این ممکن است باعث درد، بی‌ثباتی زانو و تحلیل رفتن قدرت پا‌ها هم شوند. وقتی که فرد در حالت‌ ایستاده یا درازکش زانو‌هایش از هم فاصله بگیرند و نتواند آن‌ها را به هم بچسباند، مبتلا به عارضه پا پرانتزی شده است.

خوشبختانه با تشخیص به موقع این عارضه و اقدام برای درمان، می‌توان با شرکت در جلسات فیزیوتراپی و انجام حرکات ورزشی از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. البته موضوع مهم، تشخیص سریع این عارضه است؛ زیرا پای پرانتزی تا قبل بلوغ، درد ندارد. اما بعد از آن روی مفاصل زانو و لگن فشار آورده و حرکات فرد مبتلا را محدود می‌کند. معاینه پزشک، آزمایش خون و استفاده از تصاویر رادیوگرافی یک راه سریع برای تشخیص زانوی پرانتزی است. درمان این عارضه هم با انجام حرکات کششی و تقویتی، ورزش، فیزیوتراپی یا با کمک گرفتن از دستگاه انجام می‌شود. 

فرق پای پرانتزی با پای ضربدری

خیلی از افراد نمی‌دانند که پای پرانتزی چیست و چه تفاوتی با پای ضربدری دارد. پای پرانتزی و زانوی ضربدری هر دو ریشه فیزیولوژیکی دارند یا بر اثر آسیب در اندام تحتانی رخ می‌دهند. پا پرانتزی به وضعیتی گفته می‌شود که وقتی مچ پا‌ها را کنار هم قرار می‌دهیم، زانو‌ها از هم فاصله می‌گیرند. اما در عارضه زانو ضربدری، زانو‌ها به سمت داخل خم شده‌اند و مچ پا‌ها نمی‌توانند به یکدیگر نزدیک شوند. برای تشخیص زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری، فرد را به روی کمر بخوابانید و از او بخواهید که پا‌هایش را در کنار هم قرار دهد. اگر زانو‌ها نتوانند به هم بچسبند فرد مبتلا به زانوی پرانتزی شده و اگر قوزک‌های داخلی مچ پا از هم فاصله بگیرند، فرد مبتلا به زانوی ضربدری است.

علت پای پرانتزی

پا پرانتزی در سنین مختلف و به دلایل گوناگون رخ می‌دهد. اگر بخواهیم علت پای پرانتزی در بزرگسالی را بررسی کنیم، شایع‌ترین علت ابتلا به این عارضه در افراد بالای ۴۵ سال مربوط به آرتروز زانو است! این بیماری با ساییدگی و فرسودگی غضروف و استخوان اطراف زانو شروع می‌شود. هر چه ساییدگی و فرسودگی مفصل بیش‌تر باشد، این عارضه شدیدتر است. به طور کلی پرانتزی شدن پاها ممکن است در اثر بیماری‌های خاص زیر ایجاد شود:

  • اختلالات هورمونی
  • مسمومیت با سرب و فلوراید
  • دیسپلازی یا رشد غیرطبیعی استخوان
  • بیماری‌های تخریب‌کننده استخوان مثل پاژه یا بلانت

علت پرانتزی شدن پا در بزرگسالی

عوامل مختلفی در ایجاد پای پرانتزی تاثیر می‌گذارند. برای مثال ژنتیک، بیماری‌های استخوانی، ضعف عضلات و عادت‌های رفتاری غلط ممکن است باعث ایجاد این عارضه شوند. در ادامه علت پرانتزی شدن پا در بزرگسالی را بررسی می‌کنیم:

  • ژنتیک: گاهی پای پرانتزی ارثی است و با حرکات اصلاحی یا دیگر روش‌های درمان برطرف می‌شود.
  • عادت‌های رفتاری غلط: زود راه افتادن در زمان کودک، بد نشستن و بد‌ایستادن، الگوی اشتباه راه رفتن، اضافه وزن و چاقی همه از عادت‌های بد رفتاری هستند که باعث ایجاد پا پرانتزی می‌شوند.
  • ضعف عضلات: در صورت ضعف عضلات دو سر ران، ضعف عضله همسترینگ، کوتاهی عضله نیم غشایی یا نیم وتری احتمال پرانتزی شدن پا‌ها زیاد است.
  • بیماری‌های استخوانی: پوکی استخوان، نرمی استخوان، روماتیسم، صافی بیش از حد کف پا، وارد شدن ضربه به صفحه رشد، پارگی رباط و… از بیماری‌های استخوانی هستند که ممکن است باعث ایجاد پای پرانتزی شوند.

تشخیص پای پرانتزی

ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که از کجا بفهمیم پا پرانتزی هستیم؟ درست است که با بررسی وضعیت پا‌ها هنگام‌ ایستاده یا درازکش می‌توانیم راجع به این بیماری حدس بزنیم. اما در نهایت این پزشک است که با تشخیص پای پرانتزی به طور دقیق عارضه و علت به وجود آمدن آن را بررسی می‌کند. 

از کجا بفهمیم پا پرانتزی هستیم

هنگام معاینه، پزشک از بیمار می‌خواهد که روی کمرش دراز بکشد و پا‌هایش را در کنار هم قرار دهد. همچنین راه رفتن بیمار را به دقت مشاهده می‌کند تا با بررسی فاصله زانو‌ها، تشخیص نهایی خود را بگوید. در نهایت برای اینکه علت ایجاد عارضه را بفهمد، از آزمایش خون و تصاویر رادیوگرافی استفاده می‌کند. 

آزمایش خون، بیماری‌های زمینه‌ای را که باعث ایجاد پا پرانتزی شده‌اند هم مشخص می‌کند. رادیوگرافی هم ناهنجاری‌های استخوانی زانو و پا‌ها را نشان می‌دهد. در این روش با استفاده از اشعه ایکس از مقصد ران تا مچ پا عکس‌برداری می‌شود. سپس پزشک ارتوپد با تشخیص محور مکانیکی ایجاد ضایعه و محل دقیق آن، بهترین درمان را پیشنهاد می‌دهد. 

عکس پا پرانتزی خفیف

پا پرانتزی از زمان شروع عارضه در حالت خفیف قرار دارد و با گذشت زمان، شدیدتر می‌شود. در حال خفیف، کندیل‌های ران در فاصله کم‌تر از 5/2 سانتی‌متر نسبت به هم قرار دارند. در ادامه عکس پا‌های طبیعی و پاهایی با زانوی پرانتزی خفیف را می‌بینید که درمان ساده و راحت‌تری نسبت به نوع پیشرفته آن دارد:

عوارض پای پرانتزی

بد فرم شدن شکل زانو‌ها و غیر طبیعی راه رفتن، اولین عارضه قابل مشاهده در افراد مبتلا به پای پرانتزی است. البته با شدت پیدا کردن بیماری، احتمال ابتلا به آرتروز زانو وجود دارد. تاثیر پای پرانتزی در قد هم بسیار مشهود است. به علاوه در این عارضه ساختار‌های زیر استخوان که در جلوگیری از چسبیدن تاندون به استخوان نقش دارند، دچار التهاب می‌شوند. به طور کلی اگر به موقع برای درمان اقدام نکنید، با عوارض پای پرانتزی مواجه می‌شوید:

  • راه رفتن اردکی
  • کوتاه شدن قد
  • چرخش ساق پا
  • آرتروز زود هنگام زانو
  • ظاهر غیر طبیعی پا‌ها
  • عدم تعادل در هنگام راه رفتن
  • تغییر زاویه کشکک زانو به داخل
  • فشار زیاد به مفصل زانو، کشش بافت‌های نرم و درد شدید

تاثیر پای پرانتزی در قد

به دلیل فاکتورهای مادرزادی، کمبود کلسیم و عوامل دیگر ممکن است پرانتزی شدن پاها در کودکی یا بزرگسالی اتفاق بیفتد. با بروز این عارضه استخوان ناحیه زانو به جای صاف بودن، شکل منحنی به خود می‌گیرد. به همین دلیل قد فرد بین یک الی سه سانتی‌متر کم‌تر از حالت عادی خود دیده می‌شود. در صورت مشاهده علائم این عارضه در نوزادی هیچ جای نگرانی نیست و با درمان می‌توان جلوی بروز عارضه‌های آن در بزرگسالی جلوگیری کرد. اما در کودکان بالای 4 سال و بزرگسالان باید فورا برای درمان آن اقدام کرد؛ زیرا تاثیر پای پرانتزی در قد قابل انکار نیست. 

بهترین روش‌های درمان پای پرانتزی

پزشک تشخیص می‌دهد که چه زمانی پای پرانتزی نیاز به عمل دارد. جراحی زانو ریسک بالایی داشته و باعث ایجاد عوارض نامطلوبی مثل عفونت استخوان یا زخم‌های ناخوشایند می‌شود. از این رو معمولا پزشک در صورت بدخیم نبودن عارضه و عدم نیاز به جراحی، درمان فرد را آغاز می‌کند. اما پای پرانتزی چگونه درمان میشود؟ بهترین روش های درمان پای پرانتزی عبارتند از:

  • لاغری و کاهش وزن
  • استفاده از کفش یا کفی طبی
  • درمان بیماری‌های زمینه‌ای مثل پوکی استخوان
  • رژیم غذایی سرشار از ویتامین‌های ضروری استخوان
  • انجام حرکات اصلاحی و تقویت عضلات ضعیف
  • تغییر عادت‌های رفتاری غلط مثل چهار زانو نشستن
  • شرکت در جلسات فیزیوتراپی و انجام حرکات کششی و تقویتی
  • ماساژ و ورزش‌های مفیدی مثل یوگا، پیلاتس، بدنسازی و…

پای پرانتزی تا چه سنی قابل درمان است

درمان پای پرانتزی به علت اصلی ایجاد عارضه بستگی دارد. در بعضی موارد ممکن است این وضعیت با جراحی، فیزیوتراپی و دارو قابل درمان باشد. در بعضی موارد هم به عمل یا جراحی نیاز است. اما مهم‌ترین نکته این است که هر چه درمان پا پرانتزی سریع‌تر آغاز شود، احتمال بهبود هم بیش‌تر است. در کودکان تا ۱۸ ماهگی و قبل راه افتادن، زانوی پرانتزی طبیعی است. اما اگر این وضعیت ادامه دار شد، حتما باید یک پزشک متخصص، کودک را معاینه کند تا با تشخیص به موقع، باعث جلوگیری از تشدید این عارضه و درمان آن شود. 

آیا می‌دانید پای پرانتزی تا چه سنی قابل درمان است؟ فرقی ندارد که کودک، نوجوان یا بزرگسال هستید. در هر سن و سالی می‌توانید با مراجعه به دکتر از وخیم شدن وضعیت جلوگیری کنید و با اصلاح فرم پا‌ها به شکل طبیعی، با اعتماد به نفس بیش‌تری راه بروید. یادتان باشد که بهترین سن برای درمان پای پرانتزی از زمان نوزادی تا ۳ سالگی است.

برای درمان پای پرانتزی به چه دکتری مراجعه کنیم

ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که برای پای پرانتزی پیش چه دکتری باید رفت؟ برای درمان این عارضه باید به متخصص ارتوپد، فوق تخصص زانو یا فیزیوتراپ مراجعه کنید. تمرینات توانبخشی یکی از بهترین روش‌های درمان و اصلاح فرم زانوی پرانتزی هستند که از ایجاد ناهنجاری‌های استخوانی دیگر جلوگیری می‌کنند.

کلینیک پای پرانتزی تهران

یکی از مجهز‌ترین مراکز ارتوپد فنی در تهران، کلینیک دکتر تن صاف است که با داشتن سابقه طولانی در درمان پای پرانتزی، این عارضه را در سریع‌ترین زمان برطرف می‌کند. کلینیک دکتر تن صاف با داشتن یک تیم متخصص و با تجربه از بهترین پزشکان، مجهز به جدیدترین تجهیزات روز دنیا است و با ارائه حرکات اصلاحی، باعث بهبود فرم زانو‌ها و درمان پا پرانتزی می‌شود. اگر می‌خواهید بدون جراحی و با انجام تمرینات توانبخشی مشکل زانوی پرانتزی را برطرف کنید، به شما پیشنهاد می‌دهیم با رزرو نوبت از دکتر تن صاف به عنوان کلینیک پای پرانتزی تهران در سه شعبه مختلف، درمان خود را تحت نظر بهترین پزشکان متخصص این مجموعه شروع کنید.

سخن پایانی

در حال حاضر یکی از متداول‌ترین مشکلات فیزیولوژیکی، پای پرانتزی است که ظاهر غیرطبیعی دارد و راه رفتن فرد را با محدودیت‌های زیادی مواجه می‌کند. همچنین ممکن است با شدت پیدا کردن عارضه، باعث کوتاهی قد و آرتروز زانو هم شود. خوشبختانه زانوی پرانتزی قابل درمان است و در هر سن و سالی می‌شود از تشدید آن جلوگیری کرد. بنابراین پیشنهاد ما این است که در صورت مشاهده هرگونه فرم غیر طبیعی در فرم پا‌ها یا احساس درد، به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا با درمان به موقع، روند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازید.

یک پاسخ

  1. توضیحات واضح و روش‌های درمانی پیشنهادی خیلی خوب بود. الان دیگه بهتر می‌دونم باید به چه متخصصی مراجعه کنم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *